مقدمه
کانادا بهعنوان یکی از امنترین و پیشرفتهترین کشورهای جهان، سالانه میزبان هزاران نفر از افرادی است که به دلایل مختلف سیاسی، اجتماعی، مذهبی یا انسانی از کشور خود گریخته و به دنبال حمایت بینالمللی هستند. این حمایت در قالب برنامههای پناهندگی کانادا ارائه میشود.
در سال ۲۰۲۵، شرایط جهانی مانند جنگها، بیثباتی سیاسی و بحرانهای انسانی باعث شده تقاضا برای پناهندگی در کانادا افزایش یابد. در عین حال، دولت کانادا نیز قوانین و سیاستهای خود را برای مدیریت این جریان بهروزرسانی کرده است. اما باید توجه داشت که پناهندگی یک مسیر پیچیده و پرریسک برای مهاجرت است و تفاوتهای اساسی با سایر مسیرهای قانونی مانند ویزای کار، تحصیل یا سرمایهگذاری دارد.
در این مقاله، با نگاهی جامع به انواع برنامههایپناهندگی در کانادا ، شرایط کلی پذیرش، چالشها، آمارهای جدید و نکات کلیدی در سال ۲۰۲۵ میپردازیم.
تعریف پناهندگی و جایگاه آن در سیستم مهاجرت کانادا
پناهندگی نوعی حمایت بینالمللی است که به افرادی اعطا میشود که در کشور خود به دلیل نژاد، مذهب، ملیت، عضویت در گروههای اجتماعی خاص یا عقاید سیاسی در معرض آزار و اذیت یا خطر جدی قرار دارند.
برخلاف مسیرهای معمول مهاجرتی (کار، تحصیل یا سرمایهگذاری)، پناهندگی یک انتخاب اختیاری برای افراد نیست، بلکه راهی اضطراری برای حفظ جان و امنیت است. از همین رو، قوانین و روند رسیدگی به درخواستهای پناهندگی بسیار سختگیرانه و دقیق طراحی شدهاند.
انواع برنامههای پناهندگی در کانادا
کانادا دو مسیر اصلی برای پذیرش پناهندگان دارد:
۱. برنامه پناهندگی خارج از کانادا (Refugee and Humanitarian Resettlement Program)
این برنامه مخصوص افرادی است که در کشور خود یا کشور ثالث در شرایط ناامنی و خطر به سر میبرند. سازمان ملل متحد (UNHCR) یا گروههای حمایتی کانادایی (Sponsorship Agreement Holders) افراد را معرفی میکنند و دولت کانادا پس از بررسی شرایط، آنان را به کانادا منتقل میکند.
-
ویژگیها:
-
متقاضی نمیتواند مستقیماً به کانادا سفر کند و درخواست بدهد.
-
انتخاب افراد از طریق UNHCR یا سازمانهای همکار انجام میشود.
-
پناهندگان پذیرفتهشده، پس از ورود به کانادا از حمایتهای مالی و اجتماعی برخوردار میشوند.
-
۲. برنامه پناهندگی در کانادا(Canada Asylum Program)
افرادی که به خاک کانادا وارد شدهاند (چه از طریق مرزهای زمینی، چه هوایی یا دریایی) میتوانند در داخل کشور درخواست پناهندگی بدهند. در این حالت، پرونده آنان توسط هیئت مهاجرت و پناهندگی کانادا (IRB) بررسی میشود.
-
ویژگیها:
-
فرد باید ثابت کند در کشور خود واقعاً در خطر جانی یا شکنجه قرار دارد.
-
روند رسیدگی زمانبر است و شامل مصاحبه و جلسات دادرسی میشود.
-
در صورت رد درخواست، فرد باید خاک کانادا را ترک کند.
-
شرایط کلی برای پذیرش پناهندگی در کانادا
هرچند شرایط دقیق بسته به نوع برنامه متفاوت است، اما معیارهای عمومی عبارتند از:
-
اثبات خطر جدی در کشور مبدا به دلیل نژاد، مذهب، ملیت، عقاید سیاسی یا تعلق به یک گروه اجتماعی خاص.
-
عدم امکان دریافت حمایت از دولت یا مقامات کشور خود.
-
نداشتن سابقه کیفری جدی یا جرایم سازمانیافته.
-
عدم تهدید امنیتی برای کانادا.
روند رسیدگی به درخواستهای پناهندگی در کانادا
۱. ثبت درخواست: در مرزهای ورودی یا دفاتر داخلی IRCC.
2. بررسی اولیه: شامل اطلاعات شخصی، مدارک هویتی و ارزیابی امنیتی.
3. ارجاع به هیئت مهاجرت و پناهندگی (IRB): برای بررسی دقیقتر.
4. جلسه دادرسی: متقاضی دلایل خود را ارائه میکند.
5. تصمیم نهایی: در صورت پذیرش، فرد بهعنوان پناهنده شناخته میشود و میتواند در آینده برای اقامت دائم اقدام کند.
آمار و روندهای پناهندگی در کانادا سال ۲۰۲۵
طبق گزارشهای منتشرشده از سوی IRCC و سازمانهای بینالمللی:
-
پیشبینی میشود کانادا در سال ۲۰۲۵ بیش از ۵۰ هزار پناهنده جدید بپذیرد.
-
بخش قابل توجهی از این افراد از مناطق جنگزده مانند خاورمیانه و آفریقا خواهند بود.
-
دولت کانادا تمرکز ویژهای بر پناهندگان آسیبپذیر (زنان، کودکان، اقلیتهای مذهبی) دارد.
-
زمان رسیدگی به پروندهها نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته و ممکن است بیش از یک سال طول بکشد.
مزایا و حمایتهای پناهندگی در کانادا
پناهندگانی که درخواست آنها توسط دولت کانادا پذیرفته میشود، از مجموعهای از حقوق و حمایتها برخوردار خواهند شد که هدف آنها کمک به ادغام سریعتر در جامعه و ایجاد یک زندگی پایدار در کشور جدید است. این مزایا شامل موارد زیر میشود:
-
-
اجازه اقامت قانونی و دریافت اقامت دائم
پس از پذیرش، ابتدا مجوز اقامت قانونی دریافت میکنند و پس از طی مراحل لازم، امکان دریافت اقامت دائم کانادا را از طریق پناهندگی در کانادا خواهند داشت. اقامت دائم به آنها اجازه میدهد آزادانه در هر نقطه کشور زندگی و کار کنند و از همان حقوقی برخوردار شوند که دیگر مقیمان دائم کانادا دارند. پس از چند سال زندگی بهعنوان مقیم دائم، امکان اقدام برای شهروندی کانادا نیز برای آنها فراهم میشود. -
دسترسی به خدمات درمانی
پناهندگان میتوانند از برنامههای درمانی و بهداشتی رایگان یا کمهزینه در سطح استانی و فدرال بهرهمند شوند. دولت کانادا تحت برنامهای به نام Interim Federal Health Program (IFHP) خدمات درمانی اولیه مانند ویزیت پزشک، داروهای ضروری، آزمایشهای پزشکی، خدمات بیمارستانی و مراقبتهای اورژانسی را تا زمان پوشش کامل استانی برای پناهندگان فراهم میکند. -
امکان تحصیل و آموزش
فرزندان پناهندگان به صورت رایگان میتوانند در مدارس دولتی کانادا تحصیل کنند. علاوه بر آن، بزرگسالان نیز به دورههای آموزش زبان انگلیسی و فرانسوی (LINC – Language Instruction for Newcomers to Canada) دسترسی دارند که برای ادغام در بازار کار و جامعه ضروری است. برخی دانشگاهها و کالجها نیز برنامههای حمایتی ویژهای برای پناهندگان در نظر میگیرند. -
امکان کار و کسب درآمد
پناهندگان پذیرفتهشده مجاز به دریافت اجازه کار باز (Open Work Permit) هستند که به آنها اجازه میدهد بدون نیاز به کارفرمای خاص، در بازار کار کانادا مشغول به فعالیت شوند. این موضوع نهتنها فرصت استقلال مالی را فراهم میکند، بلکه باعث میشود آنها تجربه کاری کانادایی به دست آورند و مسیر خود را برای اقامت دائم و حتی شهروندی هموارتر کنند. -
حمایت مالی و اجتماعی موقت
در صورتی که پناهنده بلافاصله نتواند شغلی پیدا کند، دولت کانادا از طریق برنامههایی مانند Resettlement Assistance Program (RAP) یا گروههای حامی خصوصی (Private Sponsorship of Refugees Program) کمکهزینههای موقت مسکن، خوراک، پوشاک و سایر نیازهای اولیه را ارائه میدهد. این حمایتها معمولاً برای چند ماه نخست اقامت در نظر گرفته میشوند تا خانوادهها فرصت کافی برای یافتن شغل و استقلال مالی پیدا کنند.
-
دسترسی به خدمات اجتماعی و ادغام
پناهندگان میتوانند از خدمات مختلف سازمانهای حمایتی استفاده کنند؛ از جمله مشاوره کاری، راهنمایی در امور حقوقی و مالی، کمک در یافتن مسکن، دورههای فرهنگی و برنامههای ویژه ادغام اجتماعی. این خدمات نقش کلیدی در کاهش فشارهای روانی و سازگاری با زندگی جدید از طریق پناهندگی در کانادا دارند.
چالشها و محدودیتها
هرچند پناهندگی در کانادا میتواند راه نجاتی برای افراد در شرایط خاص باشد، اما چالشهای زیادی نیز دارد:
-
طولانی بودن روند بررسی و عدم قطعیت نتیجه.
-
احتمال رد شدن درخواست و اجبار به ترک کانادا.
-
دشواریهای ادغام در جامعه جدید (زبان، فرهنگ، بازار کار).
-
فشار روحی و روانی ناشی از ترک کشور و خانواده.
پناهندگی در کانادا در مقایسه با سایر مسیرهای مهاجرتی
برخلاف مسیرهای قانونی مثل ویزای تحصیلی یا کاری، پناهندگی در کانادا بهعنوان یک راه آخر و اضطراری در نظر گرفته میشود. انتخاب این مسیر بدون داشتن شرایط واقعی و مستند، میتواند به رد شدن پرونده، اخراج و حتی ممنوعیت ورود به کانادا منجر شود.
از اینرو، افرادی که به دنبال زندگی بهتر با پناهندگی در کانادا هستند، باید ابتدا مسیرهای قانونی و پایدار مانند تحصیل، کار یا سرمایهگذاری را بررسی کنند.
تغییرات و نکات مهم در سال ۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، دولت کانادا تغییرات قابلتوجهی در سیاستهای مرتبط با پناهندگان اعمال کرده است. این تغییرات با هدف حمایت بهتر از افراد آسیبپذیر، تسریع فرآیندها و ایجاد فرصتهای جدید برای ادغام پناهندگان در جامعه طراحی شدهاند. مهمترین نکات عبارتند از:
-
تمرکز بیشتر بر حمایت از پناهندگان آسیبپذیر
گروههایی مانند زنان بیسرپرست، کودکان بدون همراه، سالمندان، افراد دارای شرایط پزشکی خاص و خانوادههایی که در معرض خطرات جدی قرار دارند، در اولویت بررسی و پذیرش قرار گرفتهاند. این تغییر نشاندهنده تعهد کانادا به اصول انسانی و رعایت استانداردهای بینالمللی در حمایت از اقشار آسیبپذیر است. -
همکاری گستردهتر با سازمانهای بینالمللی
کانادا در سال ۲۰۲۵ همکاری خود را با کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) و سایر نهادهای بینالمللی افزایش داده است. این همکاریها شامل تبادل دادهها، تسهیل روند شناسایی پناهندگان واجد شرایط و طراحی برنامههای مشترک برای اسکان مجدد آنها میشود. به این ترتیب، روند اسکان پناهندگان با شفافیت بیشتر و هماهنگی بینالمللی انجام خواهد شد. -
استفاده از فناوریهای دیجیتال برای تسریع بررسی پروندهها
یکی از تغییرات مهم سال ۲۰۲۵ دیجیتالیسازی گسترده پروندههای در پناهندگی در کانادا است. از طریق سیستمهای آنلاین، پناهندگان میتوانند وضعیت پرونده خود را پیگیری کرده و مدارک را سریعتر ارسال کنند. این اقدام علاوه بر کاهش بروکراسی و کاغذبازی، زمان پردازش پروندهها را کوتاهتر کرده و امکان نظارت دقیقتر بر روند رسیدگی را فراهم آورده است. -
افزایش ظرفیت پذیرش در برخی استانها
با توجه به کمبود نیروی کار در برخی بخشها (مانند بهداشت، کشاورزی و صنایع تولیدی)، تعدادی از استانها در هماهنگی با دولت فدرال ظرفیت پذیرش پناهندگان را افزایش دادهاند. این اقدام دو هدف اصلی دارد:-
کمک به استانها برای رفع کمبود نیروی انسانی در بازار کار.
-
فراهم کردن فرصتهای شغلی و مسیرهای ادغام سریعتر برای پناهندگان تازهوارد.
-
-
تقویت برنامههای اسکان خصوصی (Private Sponsorship of Refugees Program)
در سال ۲۰۲۵ دولت کانادا حمایت بیشتری از گروههای حامی خصوصی، کلیساها و سازمانهای غیرانتفاعی که در اسکان پناهندگان نقش دارند، فراهم کرده است. این تغییر باعث افزایش ظرفیت و تنوع مسیرهای پذیرش شده و به پناهندگان امکان میدهد در جوامعی اسکان یابند که پشتیبانی اجتماعی و فرهنگی بیشتری برایشان فراهم است. -
توجه ویژه به مناطق کمجمعیت
برخی استانها و قلمروها، بهویژه مناطق شمالی و کمجمعیت کانادا، مشوقهای بیشتری برای پذیرش پناهندگان ارائه دادهاند. این سیاست هم به توزیع متعادلتر جمعیت کمک میکند و هم فرصتهای تازهای برای پناهندگان ایجاد مینماید تا در محیطهای جدید زندگی و کار کنند.
نتیجهگیری
پناهندگی در کانادا در سال ۲۰۲۵ همچنان یکی از مسیرهای موجود برای افرادی است که جان و امنیتشان در کشور مبدا در خطر است. با این حال، این مسیر دشوار، زمانبر و پرریسک است و نمیتواند جایگزین روشهای قانونی و پایدار مهاجرت شود.
اگر شما یا نزدیکانتان به فکر مهاجرت یا پناهندگی در کانادا هستید، بهترین راه این است که پیش از هر تصمیمی با مشاوران متخصص مشورت کنید تا مناسبترین مسیر متناسب با شرایطتان انتخاب شود.
تیم یونیلند با تجربه در پروندههای مهاجرتی، آماده است تا شما را در شناخت گزینههای مختلف و انتخاب بهترین مسیر همراهی کند.
منبع => وبسایت رسمی دولت کانادا